ملحوظة مهمة:
المقال مافيهوش أخطاء إملائية يعني بعض الكلمات هتبان انها غلط لكن المقصود منها طريقة النطق.
كمان ملحوظة: المقال ده أصلا من كتاب لبلال فضل اسمه السكان الأصليين لمصر. الكتاب صادر عن دار ميريت للطباعة والنشر.
بلال فضل مواطن مصرى بسيط من السكان الأصليين لمصر، كان عائدا من عمله بالمعادى ماشيا إلى مقر إقامته ببولاق أبو العلا، توفيرا لنصف جنيه ثمن الأتوبيس، وحين مر من أمام التليفزيون لفحه هواء التكييف، فوقف قليلا، حتى يجفف عرقه، وكان يفتح فمه للهواء البارد حتى يروى عطشه.
خرج أحد معدى البرامج فاصطاده، وقال له: «اتفضل جوه»، فتفضل جوه وهو غير مصدق أن يدخل التليفزيون الذى لا يراه إلا فى التليفزيون.
دخل الاستوديو، وانهار تماما حين لمح ساقى المذيعة من الجيبة القصيرة، ركبوا له الميكرفون، وأجلسوه على الكرسى أمام المذيعة.
ثم بدأ البرنامج.
المذيعة أمام الكاميرا: من آلاف الاتصالات اللى جت للبرنامج، اخترنا المواطن بلال فضل عشان يشترك معانا. قاطعها، قائلا: ممكن أعفر سيجارة؟
المذيعة من غير الكاميرا: ستوب، ممنوع التدخين يا أخ بلال، إنت هنا فى استوديو، لو سمحت إحنا هنبدأ، وإنت هتطلع فى التليفزيون، لازم تطلع بشكل كويس، وكمان شيل عينك من على رجلى وإحنا بنسجل، بلاش فضايح، لما نخلص إبقى بص براحتك.
المذيعة أمام الكاميرا: زى ما انتوا عارفين فكرة برنامجنا قايمة على إننا بنسأل أحد المواطنين فى المعلومات العامة، وبنختلف عن كل البرامج فى إن الضيف، سواء جاوب صح أو غلط بيكسب جايزتنا، والمرة دى الجايزة عبارة عن موسوعة: ما تقلش إيه إدتنا مصر، اللى بتلخص إنجازات الحزب الوطنى فى مصر، فى طباعة فاخرة، وغلاف سميك، وهى مكونة من 75 مجلدا، والبرنامج بيوصلها للفايز لحد البيت.
جاهز يا أخ بلال، ممكن تعرف المشاهدين بنفسك؟
محسوبك بلال محمد فضل، ده الاسم اللى فى «البوتاءه»، بس فى «المنتئة» بيقولوا لى يا أشرف، عشان كان ليا أخ اسمه أشرف بيلعب فى الشارع وهو عيل زبلة كده، ولا مؤاخذة، مسكت فيه الكهربا بتاعة عمود النور مات طوّالى، ومن ساعتها بقى الناس بيقولوا لى يا أشرف، عشان أمى ما تعرفش إنه مات، ومش عايزين نزعلها عشان عيانة.
بتشتغل إيه يا بلال؟ اتكلم بصراحة.بصراحة أنا باشتغل فى مصنع لبن، فى ستة أكتوبر، عارفاها سيادتك، اللى هى زى العاشر من رمضان بس ورا الجيزة، وديكهه ورا المطار.
بتشتغل إيه فى مصنع الألبان وياريت تتكلم بصراحة؟
طالما قلتى نتكلم بصراحة، هاقول لسعادتك، لما بيكون فى لبن شاكين إنه باظ، بيديهونى أشربه عشان يتأكدوا ينزلوه السوق ولا لأ، هى شغلانة تموع النفس، بس مكسبها حلو، باخد 280 جنيه.
بس؟
ماتنسيش إن اللبن اللى باشربه ببلاش، دى فى ناس فى الحتة بتاعتنا بتحلم بالشغلانة دى.
معقولة بتعيش بـ280 جنيه بس فى الشهر؟
إنتى مش شايفانى باتنفس قدامك أهوه أبقى عايش ولا مش عايش، وبعدين طالما قلتى بصراحة، أنا باشتغل بالليل فى قهوة جنب البيت.
بتشتغل إيه فى القهوة؟
صاحبها بيبعتنى طريق السويس أجيب له مخدرات عشان ينزلها فى الشيَش.
المذيعة من غير الكاميرا: إنت بتقول إيه يا أخ انت، ستوب، إيه الكلام ده، وقلت لك 100 مرة ما تبصش على رجلى، إنت بتهزر فى الكلام ده طبعا؟
هههه، طبعا ياست هانم، هو أنا غبى عشان أعترف، ده الراجل فاتح بيتى.
المذيعة أمام الكاميرا: بتشتغل إيه فى القهوة؟
باعرق فى الشاى عشان يبقى شاى بلبن، ما أنا بابقى شارب لبن طول النهار، إيه رأيك فى الإجابة دى؟ صايعة مش كده؟
إنت متجوز يا أشرف، قصدى يا بلال؟
هو أنا كنت عايز أتجوز، بس أمى قالت لى مايصحش لازم أخوك أشرف يتجوز الأول، فجوزتنى على أساس إنى أشرف، وأنا وافقت عشان ما أزعلهاش، مش أنا قلت لك إنها عيانة؟
قلت لى، ألف سلامة عليها، عندك أولاد؟.لحد مانزلت النهارده من البيت كان عندى أربع عيال خلفتهم لأشرف الله يرحمه، بس ما أعرفش هالاقيهم لما أروح ولا لأ، عشان العيال عندنا فى «المنتئة» مابتعيشّى كتير.
(مندهشة) غريبة قوى، يعنى إنت عايش مع مامتك ومرات أخوك اللى هى مراتك وعياله اللى هم عيالك؟
(يقاطعها) ده غير أبويا اللى مشلول من عشر سنين عشان الماكنة كلت رجليه فى المصنع اللى كان شغال فيه ومارضيوش يدوا له تعويض، لإن المفروض إننا صعايدة وعيب نقبل العوض، ده غير أم مرات أشرف، وأبو مرات أشرف بس هو تايه بقى له فترة ومارضيناش ندور عليه عشان أكلته جامدة وبيعمل حاجات وحشة بعد الأكل.
فهمت فهمت، بس اللى مش فاهماه إزاى بتقدر تصرف الـ280 جنيه على الأسرة دى كلها طول الشهر؟
يعنى إيه أسرة؟
العيلة بتاعتك، بتصرف إزاى عليهم كلهم 280 جنيه فى الشهر؟
يعنى إيه شهر؟
(تبدو ملامح الغضب على وجه المذيعة). إيه قفشتى ليه يا آنسة؟ باهزر معاكى، «ما تتعسبيش»، والله أهو ربنا ساترها معانا، أصلنا مابندفعش إيجار عشان صاحب البيت مات، جت له أنفلونزا بتاعة الفراخ، عشان كانت أمى مربية فراخ فى السطوح، بس الفراخ لسه عايشة.
الحمد لله، طب تنصح الشباب اللى فى سنك بإيه؟
لو ليك أخ اسمه أشرف ومات قول لأمك، حتى لو كانت عيانة وزعلت، وإن كان على أمك اطمن، مش هتموت إلا لما يخلص أجلها.
المذيعة أمام الكاميرا: دلوقتى بعد ما اتعرفنا على أشرف، قصدى بلال، قصدى أشرف وبلال، هندخل على فقرة أسئلة المعلومات العامة.هل تعرف ماركة القبقاب الذى استخدمته شجرة الدر لقتل زوجها؟
أنا الشجرة الوحيدة اللى أعرفها ولا مؤاخذة، هى شجرة البانجو، شجرة الدر دى عمرى ماسمعت عنها، بس لو كانت قتلت جوزها فعلا بالقبقاب تبقى ست واطية وتستاهل الحرق، لإن دى موتة «عينيفة»، مافيش أحسن من إن الست تقتل جوزها بسم الفيران عشان يموت على فرشته.
ما هى عجائب الدنيا السبع؟
هه؟، أيوه أنا عارفه السبع اللى هو بتاع «جونينة الحيوانات».
ياحضرة المواطن، أنا قصدى الدنيا؟
أيوه فاهمك، الدنيا اللى إحنا عايشين فيها دى.
أيوه، الدنيا دى بقى فيها سبع عجايب، إيه هم؟
والله ياآنسة، جايز الدنيا بتاعتكو فيها سبع عجايب بس، أنا الدنيا اللى أنا عايش فيها كلها عجايب، المطرح اللى أنا قاعد فيه عجيبة مثلا، طالع له «كرار إزالة» من ييجى عشرين سنة، ولسه واقف على حيله، الميه اللى بنشربها برضه عجيبة فى مخلوقات ساكنه فيها، سبحان الله، العيش اللى بناكله عجيبة من عجايب الدنيا، لو لقيتيه فى الفرن من غير ما تتخانقى وتقلى أدبك وتتغابى على البشرية، وجيتى تفرديه على الكنبة ولا مؤاخذة زى أى عيش فى الدنيا، تلاقيه إزرقّ، لازم تاكليه أول ماتجيبيه من غير فرد على الكنبة، حتى لو ماكانش الغدا خلص، ماحدش ضامن اللى ممكن يحصل، مرات أشرف دى ذات نفسيها من عجايب الدنيا، لو شفتيها من ورا لا مؤاخذة كإنك شفتيها من قدام أو من الجناب، زى مابقول لحضرتك، استخدامها عملى زى ما بيقولوا، أمها برضك عجيبة، لما بتستحمى ريحتها بتبقى أوحش من قبل الحموم، الموضوع ده كان عامل مشاكل جامدة عشان هى قاعدة معانا فى المطرح، وأنا خفت العيال يلقطوا الريحة وحد يقولهم يامعفنين فيتعقدوا زيى ومستقبلهم يبوظ، رحنا حللنا لها، طلع عندها البتاع اللى ماشى فى البلد اليومين دول، اللى اسمه التيفول.
قصدك التيفود؟
طالما مرض مش هيفرق الاسم، أكمل لك بقى العجايب بتاعة الدنيا بتاعتي.
لا بلاش، أنا آسفة أنا كنت أقصد عجايب الدنيا السبعة بتاعتنا، زى الأهرامات وحدائق بابل وبرج بيزا المايل.أموت وآكلها البيزا دى، أنا كنت فاكرها فى الأول كلمة قبيحة، اللى هى لا مؤاخذة بتتقال على الـ...، ولا بلاش أفسر، طول اليوم أسمع الناس تقول جبت بيزا، عايز بيزا، تاخد بيزا، طلعت فى الآخر فطير.
خلاص، خلاص، السؤال التانى، ما الفرق بين سور الصين العظيم وسور مجرى العيون؟
سور مجرى العيون فى تحتيه لجنة بيقف عليها أمين شرطة مايعرفش أمه، لو عديت عليه بالليل من غير بطاقة، فيها خمساية على الأقل عشان تعرف تروح. بس ما أعرفش إذا كان فى لجنة تحت سور الصين ولا لأ.
كم تبلغ نسبة أطفال الشوارع الذين يشدون الكُلّة مقارنة بالذين لا يشدونها؟
وهو فى حد لاقى الكُلّة دلوقتى يا آنسة، فين أيام ما الكلة دى كانت برخص التراب، دلوقتى من ساعة المدن اللى بيبنوها للجماعة الأغنياء فى «السحرا»، والحديد غلى والأسمنت غلى والكلة غليت، ده حتى اللى بيبيعوا الكلة دلوقتى بيغشوها، عشان كده عيال الشوارع بقت بلطجية وقتالين قتله، مش عشان الكلة زى ما الناس فاهمة، عشان الكلة بقت مغشوشة، ماعادش فى ضمير ياست هانم، مع إن الكلة دى ممكن تحل مشاكل البلد كلها.
خلاص خلاص، السؤال اللى بعده، لماذا سمى مينا بموحد القطرين؟
هو بصراحة ربنا الجماعة المسيحيين دول شاطرين ولو حطوا فى دماغهم أى حاجة يعملوها.
مسيحيين مين، مينا موحد القطرين؟
أيوه مينا ساويرس، عارفه، أصل أنا عندى صاحبى اسمه مينا واد كفاءة، كان شقيقى وأكتر من شقيقى، بس ربنا تاب عليه وسافر حتة اسمها أسترانيا، وبقى من أقباط المهجر، بس وعدنى هيبعت لى عشان أبقى من مسلمين المهجر، كده، وربنا يكرمنا زى ما كرمك يا مينا.
أنا مش مصدقة إنك مش عارف الملك مينا الفرعونى العظيم؟
آه، فرعونى؟ مش تقولى كده يا آنسة، أصل أنا بصراحة الجماعة الفراعنة دول ما باقبلهمش، كنت باحبهم وكده يعنى، بس الشيخ اللى فى الزاوية قال إن التماثيل بتاعتهم دى هى اللى فاقرة البلد دى عشان كفر والعياذ بالله، بس الظاهر إن الجدع مينا ده راجل كويس، مش بتقولى موحد، يعنى أسلم والحمد لله، ربنا يبارك له.
فى أى عصر من العصور ظهرت أغنية: لا هيدينى ولا يرقينى ولا فيه مصلحة بينه وبينى؟
أيوه أنا عارفها الغنوة دى مش دى بتاعة، كنا فى زنقة وعوزة وخنقة وديوننا تكتيفة وشنقة، رسم الخطة محطة محطة، خد نصها والباقى وراه، بس الصراحة أنا ما أعرفش طلعت فى أى عصر، عشان أنا العصر باقيل شوية عشان أنزل أشتغل فى القهوة بالليل.
لماذا يطلق على مترو الأنفاق اسم الهرم الرابع؟
والله أنا باسمع عن موضوع المترو ده بس عمرى ماركبته عشان باسمع إن التذكرة بتاعته بجنيه، وأنا أمى حلفت عليا لو ركبت مواصلة بأكتر من نص جنيه هتدعى عليا ساعة السحور إن ربنا يفقرنى ويغور النعمة من وشى، بس يعنى يمكن سموه الهرم الرابع عشان فيه سلالم كتير زى الهرم.
من صاحب كتاب الموتى؟ ولماذا أسماه بهذا الاسم؟
أيوه عارفه عم بسيونى اللى ماسك مكتب الصحة عشان هو اللى مطلع شهادة الوفاة بتاعت أشرف وقيده فى الكتاب بتاع الموتى، هو بيسميه دفتر، بس زى بعضه، أنا ماشى بشهادة الوفاة فى البطاقة عشان لو أشرف طلع عليه نصيبة ما ألبسهاش أنا.
ما هو الـ D.N.A؟ وما هو تحليله؟ وفيم يستخدم؟
الدى إن إى ده ولا مؤاخذة بيعملوه للناس اللى عندها دناوة، اللى هى لا مؤاخذة بتاخد البنات«الفيرجل» اللى هم يعنى بنات بنوت، وياخدوهم الأتوبيس المكيف يزنقوهم فى الكنبة اللى ورا أو يطلعوا بيهم «المقطّل» ويغنوا لهم أغانى قبيحة، زى بتاعة أكبر حاجة باحبها فيكى هى دى، وبعدين يخلوا البت تفرط فى شرفها، وبعد كده يخلعوا منها، والبت تحبل ومايبقاش عندها فلوس تنزل العيل والعياذ بالله، فتنطرّ تسيح لروحها وتحلل البتاعة اللى قلتى عليه ده، عشان الشاب الدنى اللى خلى بيها يصلح غلطته ويكتب عليها وابنها تطلع له شهادة ميلاد عشان يتطعم زى ما الست سوزان مبارك الله يبارك لها بتقول.
ما هو ارتفاع برج القاهرة؟
مش عارف بس لو قلنا إن الداكتور أحمد نزيف يقطع بتاع مترين، فالبرج ممكن يبقى طوله زى تمانين أحمد نزيف بالصلاة ع النبى.
كم عدد أحجار الهرم الأكبر؟
معلهش أنا عمرى مارحته، باتفرج عليه فى الغنوة بتاعة الست وردة والحاج محمود ياسين، عارفه الغنوة دى، اللى الست وردة بتغنى ويطلع الحاج محمود يقول لها كلام بالنحوى، بس عهد مين ده، لو خدتينى أنا والولية والعيال وظبطتونا، يعنى غدا ومشاريب، وركبتونا التوك توك اللى هو بتاع السياحة ده اللى بيوقفوه تحت الهرم، علىّ الطلاق ما أروحهم إلا لما يعدوه لسيادتك حجر حجر. طالما الموضوع ده فارق معاكى يعنى.
أذكر أسماء أصابع الإنسان؟
الصباع اللى بتعمل بيه أوكيه بعد مابتكسب جنيه دهب فى البرنامج بتاع طارق باشا علام، والصباع اللى بتلعب بيه فى مناخيرك لما المواصلات بتبقى واقفة، والصباع الطويل ده بس مش هينفع أقول اسمه دلوقتى، والصباع اللى بنلقح فيه الدبلة، والصباع الصغير اللى بتنضف بيه ودانك.
المذيعة من غير الكاميرا: إيه القرف ده؟ (تخبط على صدرها بيديها متغاظة) شيل لى كل ده فى المونتاج ياعزت؟
هو عزت هيشيل إيه بالضبط؟ مش حرام؟، ده إنتى كده زى القمر.
إنت بتتكلم عن إيه؟
أصل أنا أسمع إن الستات الأغنياء اللى زى سعادتك يعنى، ربنا يزيدك، بيشيلوا حاجات وكده يعنى، فباقول إنتى كده تمام، ده إنتى لو دخلتى عندنا المنطقة مش هتطلعى منها، بس إنتى هتدخليها إزاى، إذا كانت المية مادخلتهاش هتدخليها إنتى؟
السؤال اللى بعده، ما هو الفرق بين محور أكتوبر ومحور الشر؟
محور الشر ممكن تلاقيه رايق، إنما محور أكتوبر لا يمكن تلاقيه رايق أبدا.
برافو عليك، إنت طلعت عارف محور الشر؟
أمال، مش قصدك الدائرى؟ أصل بتوع الميكروباصات بيطلعوا منه لما بيبقى فى كمين ع المحور.
وهم إزاى بيعرفوا إن فى كمين، وهو كمين؟
ما هو الكمين عندنا لازم يفضل فى المكان بتاعه على طول، عشان فيه رزق للناس اللى واقفة عليه.
أنا مش فاهمه حاجة، المهم قول لى، لو لم تكن مصريا لوددت أن تكون إيه بالظبط؟
بصراحة طول عمرى نفسى آخد شقة فى العمرانية الغربية، قريبة من كل حتة، وممكن تروحيها مشى من ميدان الجيزة، وبيقولوا إن المجارى دخلتها، بس مش متأكد خرجت منها ولا لسه فيها.
أنا أقصد ممكن تسيب مصر وتروح بلد تانية؟
ليه يعنى، وهىّ مصر أذتنى فى حاجة، أنا الحمد لله ماشفتش منها حاجة لا وحشة ولا حلوة.
طب تقدر تقول لى فى جملة واحدة مصر بتمثلك إيه؟
مصر معزتها من معزّة أشرف الله يرحمه.
لمعلوماتك...
◄بلال فضل الحقيقى سيناريست وكاتب ساخر.
◄ من مواليد سنة 1974م بالقاهرة حى منشية البكرى، عاش طفولته فى الإسكندرية حيث تقيم عائلته فى حى محرم بيه، وتخرج فى كلية الإعلام جامعة القاهرة قسم الصحافة، وكان الأول على دفعته.
◄ له أربعة كتب منشورة هى: بنى بجم، قلمين، السكان الأصليين لمصر، وما فعله العيان بالميت.
"المقال نقلا عن اليوم السابع بتاريخ -الخميس، 27 أغسطس 2009"
